صالحی: امنیت فرهنگی را باید با نگاه فرهنگی ایجاد کرد

به گزارش مجله خبری نگار، از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در دوازدهمین و سیزدهمین بخش از این گفتگو «سید عباس صالحی» به انسجام بخشی فرهنگی و ارتقای محتوای تولیدات فرهنگی و هنری از جمله کلان برنامه‌های خود پرداخت.

وی در این بخش گفت: یکی از چالش‌های مزمن در حوزه فرهنگ، دستگاه‌های موازی در حوزه فرهنگ و دیگری ضعف منابع مالی است. دو نوع مواجهه می‌توانست با این چالش‌های مزمن وجود داشته باشد. اول این که مستقیم به جنگ با این چالش‌ها برویم و راه دیگر اینکه مسیر را تغییر دهیم و مشکل را از این طریق کم کنیم؛ بنابراین ما راه دوم را انتخاب کردیم.

صالحی تصریح کرد: کشور ما چند دبیرخانه فراقوه‌ای دارد و شورا‌های فراقوه‌ای می‌توانند برای همگرایی و ارتقای مرجعیت به ما کمک کنند؛ بنابراین ما تک تک این ارتباطات را پیدا کردیم و در آنجا رد پا‌هایی در این زمینه حاصل شد. یکی از این دبیرخانه‌ها دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم یکی از اعضای مهم آن به شمار می‌آید؛ بنابراین به اینکه چگونه می‌توان از ظرفیت آن برای انسجام همگرایی و مانع شدن از اصطحکاک‌های دستگاهی بهره برد، فکر کردیم. در سه سال گذشته کار‌ها و اقدامات مختلفی در این زمینه صورت گرفت. بخشی در حوزه کار‌های قدیمی بود که انجام می‌شد، ولی در حال حاضر فرصت‌های جدیدی پیدا کردیم. همچنین شورای فرهنگ عمومی را در حوزه‌های مختلف ارتقا دادیم. مثال آن اسنادی است که در شورای فرهنگ عمومی تدوین شد که از آن جمله می‌توان به سند‌های مصرف بهینه آب، محیط زیست، توانمندسازی مددکاران، ورزش همگانی و ... اشاره کرد. برای مرحله به مرحله تدوین این اسناد به همه دستگاه‌های مرتبط با آن گفتگو می‌شد و دبیرخانه هر سند در همان دستگاه مستقر می‌شد و دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور هم نقش نظارت عمومی بر دبیرخانه‌ها در دستگاه‌های مرتبط را داشت.

وی تاکید کرد: تدوین اسناد فرصتی برای هم افزایی فرهنگی در حوزه فرهنگ عمومی بین ما و دستگاه‌ها به وجود می‌آورد و از طرفی بین ما و ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها و شورا‌های فرهنگ عمومی استان‌ها این هم افزایی را ایجاد می‌کرد که بر این اساس در سند مهندسی فرهنگی اقدام دیگری که صورت گرفت برش سند مهندسی فرهنگی در استان‌ها توسط ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بود.

صالحی در ادامه این گفتگو افزود: مورد دوم که در بحث مهندسی فرهنگی صورت گرفت، راه اندازی دوباره شورای هنر بود که این شورا مدت‌ها بود تشکیل نشده بود، اما در هشت ماه اخیر به ریاست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تایید و تصویب شد. یکی از شورا‌های ادواری شورای عالی انقلاب فرهنگی است و این اقدام مهمی به شمار می‌آید.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری کارگروه رصد فرهنگی را اقدام بعدی عنوان کرد و گفت: این کارگروه فرصت هم افزایی در دستگاه‌های دارای رصد فرهنگی را ایجاد کرده بود. اقدام بعدی کارگروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی است که مسئولیت آن با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و دبیرخانه آن در پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات مستقر است.

صالحی تاکیدکرد: در این دوره از فعالیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توانستیم از ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی بهره وری خوبی داشته باشیم.

وی ادامه داد: از موارد دیگر در این زمینه می‌توان به شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی اشاره کرد. ارتباطات خوبی با این دو مرکز برقرار کردیم و فضای تعاملی قابل توجهی در این زمینه به وجود آمد. کارگروه‌های متعددی از ناحیه این مرکز به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد که از آن جمله می‌توان به واگذاری برخی امور از سوی آن‌ها به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مانند کارگروه‌های فضای مجازی در استان‌ها با مسئولیت مدیران کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها، واگذاری مسئولیت سواد سواد رسانه‌ای به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، واگذاری حوزه مقابله با اخبار جعلی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ... اشاره کرد. همچنین مسئولیت اصلی فضای تولید محتوا بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار داده شد که این امر موضوع بسیار مهمی به شمار می‌آید. در حوزه سند صیانت از کودکان هم مسئولیت به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد و از این طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سند‌های پایه جایگاه‌های محکمی را پیدا کرد.

وزیر فرهنگ ارشاد اسلامی دولت دوازدهم ادامه داد: دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی هم برخی از مسئولیت‌ها در حوزه فرهنگ را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در قالب کارگروه‌های مرتبط واگذار کرد؛ زیرا حوزه امنیت فرهنگی را باید با نگاه فرهنگ حل کرد. همچنین در دولت هم توانستیم برخی مباحث را جلو ببریم به عنوان مثال می‌توان به واگذاری مسئولیت کمیسیون فرهنگی و دبیرخانه کمیسیون فرهنگی دولت به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد. همچنین بر اساس آیین‌نامه دولت مصوب شد ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استانی به عنوان دبیر شورای اطلاع‌رسانی استان معرفی شوند. از این طریق توانستیم مرجعیت اطلاع‌رسانی در فضای کشور را به دست آوریم و همچنین کمیته اطلاع رسانی کرونا برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت بنابراین با این اقدامات تلاش شد که انسجام‌های فرهنگی خود را پیش ببریم و این یک قالب کار به شمار می‌آمد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: قالب دوم که در فضای این هم افزایی‌ها مطرح شد، حجم قابل توجهی از امضای تفاهم نامه‌های همکاری‌ها بود که از آن جمله می‌توان به امضای تفاهم نامه همکاری با شورای اجتماعی وزارت کشور در حوزه آسیب‌های اجتماعی و یا ستاد مواد مخدر و همچنین شهرداری‌ها با حجم بسیار گسترده، استانداری‌ها در قالب ۲۰ استان، مناطق آزاد و ... اشاره کرد.

در حوزه نهاد‌های عمومی و دستگاه‌های فرهنگی موفق‌تر عمل کردیم. در حوزه دستگاه‌های اقتصادی کار‌های بیشتری لازم است و این بخش دارای ایده‌های مختلفی است و آیندگان می‌توانند آن را دنبال کنند. اتصال لازم و کافی را با بخش اقتصادی پیدا نکردیم و خط‌های اتصال آن را باید روشن‌تر کنیم. به عنوان مثال می‌توان خط اتصال با وزارتخانه‌های نفت وزارت، صمت و ... را به دست آوریم؛ بنابراین ما نیازمند بازتعریف در حوزه اتصال فرهنگی با دستگاه‌ها هستیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در حوزه تولید محتوا مسئولیت‌ها و انتظاراتی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود داشته است؛ باید‌هایی که در حوزه حمایت‌ها برای وزارتخانه وجود دارد و همچنین رعایت نباید‌هایی که در حوزه نظارت‌ها وجود دارد. یکی از کلان برنامه‌های ارتقای تولیدات محتوا در عرصه فرهنگ و هنر این بود که بتوانیم باید‌ها را بیشتر رعایت کنیم و از نباید‌ها فاصله بیشتری داشته باشیم.

صالحی می‌افزاید: در فضای رعایت باید‌ها به نظر می‌آمد که ما نیازمند ساختاردهی در این زمینه هستیم. یعنی هم ساختاردهی فرایندی و هم ساختار دهی موضوعات و محورها. به این معنا که باید ساختار را پیدا کنیم تا حمایت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از یک انسجام نظری و عملیاتی‌تر برخوردار شود؛ بنابراین در این بخش اتفاقاتی صورت گرفت. اولین اتفاق این بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یک مشاور ویژه فعال در حوزه ارتقای محتوا داشته باشد و این مشاور نقش همفکری و همگرایی با بیرون و داخل سازمان را در حوزه ارتقای محتوا را ایفا کند.

صالحی ادامه داد: دومین اتفاق کارگروه ویژه‌ای در کنار این مشاور بود که شکل گرفت. وظایفی بر عهده این کارگروه به عنوان کارگروه ارتقای محتوا محول شد. سومین اتفاق اینکه در هر معاونت و سازمانی کارگروه مشابه کارگروه مرکزی در این زمینه را داشته باشیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از این گفتگو به مسئله انسجام اجتماعی اشاره کرد و گفت: مسئله انسجام اجتماعی کانون مسائل به شمار می‌آید. یعنی ما انسجام اجتماعی در ارتباطات عمودی و افقی به معنای ارتباط مردم با مردم و یا ارتباط دولت با حاکمیت را داشته باشیم؛ بنابراین بعد از اینکه این کانون مرکزی تعریف شد به طرف این مسیر رفتیم که محور‌های اصلی چه هستند. مسائل و محور‌های مختلفی در این زمینه مطرح بود که از بین آن چند محور به عنوان محور‌های پایه تلقی شد که از آن جمله می‌توان به تقویت عزت و قدرت ملی، تقویت خانواده محوری، مسئولیت پذیری فردی و اجتماعی، افزایش امید و نشاط اجتماعی و اعتماد سازی از طریق مبارزه با فساد و بی عدالتی اشاره کرد.

صالحی در ادامه تصریح کرد: یکی از قدم‌های دیگر که در این زمینه در این دوره از فعالیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برداشته شد این بود که برشی از انسجام فرهنگی در بودجه معاونت‌ها و مراکز مختلف آن در نظر گرفته شود و از ابتدای سال ۱۴۰۰ این اتفاق آغاز شده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در حوزه نباید‌ها هم مشابه حوزه باید‌ها این نگاه وجود داشت که ما موظفیم بر اساس قوانین بالادستی و مقررات بالادستی بخشی از نظارت‌ها را انجام می‌دهیم. اما گاهی این گونه است که نظارت‌ها در بخش‌های مختلف فرهنگی، هنری، سینمایی و ... تنوعی مبتنی بر فهم ها، سلیقه‌ها و برداشت‌ها وجود دارد؛ بنابراین این موضوع که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با یک نظام برداشت هماهنگ تری بحث‌های نظارتی خود را در حوزه‌های مختلف دنبال کند مدنظر قرار گرفت و در این زمینه کارگروهی هم از داخل وزارتخانه و بیرون از این وزارتخانه تشکیل شد و بر اساس قوانین و مقررات بالادستی، نظارت‌ها تبیین شد که این اقدام در روند همسان سازی نظارت موثر بوده است.